ZAMANA BİR BAŞ KALDIRI
Klasik mimari kavramına aslında hepimiz aşinayız. Ancak, bu kelimenin kökenini anlamak için klasik kelimesinin anlamını da incelemek gerekmektedir. Bu sorunun cevabı tabi ki bu kadar yüzeysel ve kolay değil. Ama tabi ki bir yerden de başlamak gerek. Bu nedenle bu yazımızda sizler için klasik mimari ne demek, değindiği alanlar hangileridir ve klasik ne demek gibi kavramları irdeliyor olacağız. Şimdi aslında bu noktada bazı kesişimlerden bahsetmezsek olmaz. Tabi ki Yunan ve Roma mimarisinden bahsediyoruz. Yunan ve Roma mimarisinin klasik mimari üzerindeki etkisi gerçekten yadsınamaz. Çünkü Yunan ve Roma mimarisi, klasik mimari üzerinde ciddi etkiler bırakmaktadır. Yunan mimarisinin ve Roma mimarisinin ortaya çıktığı ve yayıldığı dönemlerde bile aslında klasik mimarinin bu iki mimari tarz üzerinden nasıl geçim sağladığı güncel tartışmalar arasındaydı ancak uzandığı noktalar ve alanlar net olmadığı için ortaya tam bir teşhis konulamamaktaydı. Bu şekilde düşünürsek eğer, klasik mimariyi kendisine ilke edinmiş olan birçok düşünce okulunun da mevcut olduğu gözlemlenebilmektedir.
0 Comments
2. blog yazımız olan Klasik Ne Demek konumuza başlayalım. Evet, peki klasik ne demek? Bunun ne denli geniş bir havuz olduğunun inanın farkındayız. Ama malesef klasik mimariyi anlamak ve özümseyebilmek adına klasik kelimesinin tanımını oturtmamız şart. Çünkü klasik, klasizm, klasikleşme, klaslık, klasik mimari akımı veya klasik anlayış kavramları içerisinde bulundukları çağa göre anlamında evrilme deneyimlemektedir. Klasik sözcüğü günümüzde son derece fazlaca kullanılmaktadır. Fakat, klasik kelimesinin taşıdığı anlam günümüzde, geçmişte taşıdığı anlamdan çok ama çok farklıdır. Klasik kelimesinin fransızca kökenli olduğunu zaten belirtmiştik. Bu kelime, antik dönemden günümüze kadar gelen süreçte birçok önemli sosyal, toplumsal ve tarihi oluşumları bünyesinde barındırmaktadır. Klasik denilince aklınıza sadece Fransızca veya Latince dilbilimsel oluşumlar gelmesin. Eski yunan ve roma tarihinde de klasik sanat anlayışı kendine yer edinmiştir. Bunun haricinde 13. yy sanat eserlerinde ve edebi eserlerde de klasik anlayışlara rastlamaktayız. Öte yandan, klasik kelimesinin sözlük anlamlarına aşağıda değineceğiz ancak kısaca TDK’daki sözlük anlamına değinirsek, klasik kelimesi, alışılmış olan olgu, olay ve anlayış biçimleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Elbette ki bu kelimenin anlamı bununla da sınırlı değil. Haydi, dilerseniz şimdi de klasik kelimesinin sözlük anlamlarına kısaca bir göz atalım.
Klasik kavramının aslında her ne kadar çağlar değişse de uygulanan anlayışın değişmemesi olarak tanımlamıştık. Bu bağlamda, klasik kavramını irdeledikten sonra klasizm’i anlamak son derece önemli. Aslında, klasizm Rönesans Dönemi’nde doğmuş olan önemli bir edebiyat akımıdır. Diğer bir deyişle, bu edebiyat akımını 1660 ekolü olarak veya kuralcılık olarak tanımlayabiliriz. Modern mimari başlıklı içerik yazımızda romantizm akımına değinmiştik. Kısaca hatırlatmamız gerekirse romantizm akımı, duyguları ve hayalleri ön planda tutmaktadır. Ancak klasizmde durum bambaşkadır. Çünkü klasizm aklı ve sağduyuyu merkeze koyar. Tam da bu yüzden romantizme inanan düşünürler ‘deha yürektedir’ derken, klasizmi benimseyen düşünürler deha akıldadır der. Buradan da anlaşılacağı üzere, romantizmin ana ve öncül hedefi klasizme karşı çıkmak olmuştur.
Klasizm, başka akımlar ile de dirsek temasında bulunması sebebi ile mutlak suretle farklı alanlar ile olan ilişkisi altında incelenmelidir. Örnek verecek olursak, görsel sanatlarda klasisizm genellikle romantizmle birleştirilmektedir. Ancak bu durum ilerleyen zamanlarda yozlaşmıştır. Öte yandan, bu iki stil, 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarından kalma resim ve heykellerde bir arada görülebilmektedir. Mesela, müzikte klasisizm genellikle barok stille birleştirilmektedir. Bununla birlikte, iki stil arasında bazı temel farklılıklar elbette ki mevcut. Mesela barok sanat daha dramatik ve etkileyiciyken, klasik sanat daha ölçülü ve resmidir. Ya da barok müzik, karmaşık armoniler ve ritimler içerirken, klasik müzik daha basit ve daha melodiktir.
Mimarlıkta klasisizm nedir? Ya da bir mimari ögeyi klasik yapan nedir? Terimin birçok farklı yorumu olduğu için bunlar, cevaplaması zor sorulardır. Bazı insanlar klasisizmin tamamen tasarımda geleneksel unsurları ve stilleri kullanmakla ilgili olduğunu savunurken, diğerleri bunun daha çok zamansız ve zarif yapılar yaratmakla ilgili olduğunu iddia edebilmektedir. Yani elbette ki, bu sorunun mutlaka tek bir doğru cevabı yoktur. Sonuç olarak, bir kişi için “klasik” olarak kabul edilen bir şey, başka biri tarafından öyle görülmeyebilir. Yani klasik kavramı pek de objektif bir kavram değildir. Ancak, klasik mimarinin temel özelliklerinden bazılarına göz atarsak, onun neyi temsil ettiği hakkında daha sağlıklı ve daha iyi bir fikir edinebiliriz.
|
|