Klasik Mimari AnlayISa GOre 'Klasik' Kelimesi
Klasik mimari kavramına aslında hepimiz aşinayız. Ancak, bu kelimenin kökenini anlamak için klasik kelimesinin anlamını da incelemek gerekmektedir. Bu sorunun cevabı tabi ki bu kadar yüzeysel ve kolay değil. Ama tabi ki bir yerden de başlamak gerek. Bu nedenle bu yazımızda sizler için klasik mimari ne demek, değindiği alanlar hangileridir ve klasik ne demek gibi kavramları irdeliyor olacağız. Şimdi aslında bu noktada bazı kesişimlerden bahsetmezsek olmaz. Tabi ki Yunan ve Roma mimarisinden bahsediyoruz. Yunan ve Roma mimarisinin klasik mimari üzerindeki etkisi gerçekten yadsınamaz. Çünkü Yunan ve Roma mimarisi, klasik mimari üzerinde ciddi etkiler bırakmaktadır. Yunan mimarisinin ve Roma mimarisinin ortaya çıktığı ve yayıldığı dönemlerde bile aslında klasik mimarinin bu iki mimari tarz üzerinden nasıl geçim sağladığı güncel tartışmalar arasındaydı ancak uzandığı noktalar ve alanlar net olmadığı için ortaya tam bir teşhis konulamamaktaydı. Bu şekilde düşünürsek eğer, klasik mimariyi kendisine ilke edinmiş olan birçok düşünce okulunun da mevcut olduğu gözlemlenebilmektedir. Öte yandan, bu noktada kafanız karışabilir lakin bu durum klasik mimariyi daha az ilgi çekici yapmamaktadır. Aksine, bizce klasik mimari son derece ilgi çekici ve büyüleyici olan ve hatta hemen hemen her mimari tarzda izler bırakan bir mimari akım türü ve ekolüdür. Yani esasen baktığımız zaman yukarıda da bahsetmiş olduğumuz klasik mimarinin bilinmezlikleri onu bu denli çekici ve büyüleyici hale getirmiş olabilir. Peki sizce?
Şimdi isterseniz klasik kelimesinin anlamsal karşılıklarına kısaca bir göz atalım. Bu anlamsal karşılıklara ek olarak da klasik kelimesinin sözlük anlamlarına bakmalıyız ki kelimeyi özümseyebilelim. Şimdi gelelim 'klasik' kelimesinin anlamına :) Klasik kelimesinin aslında kökeni fransızcaya dayanmaktadır. Bu kelime 'classique' kelimesinden türemiş olan bir kavramdır ve Fransa için ciddi bir önem teşkil etmektedir. Bunun sebebi ise, bu kelimenin aslında fransızların gelir sınıflarından tutun da sanat anlayışlarına kadar her türlü unsura hitap etmesidir. Örnek olması açısından ve daha rahat bir şekilde anlayabilmemiz açısından klasik mimari akımları, 17. yüzyıl Fransa'sında seçkin sanatı, kültür ve sanat alanlarını, beğeni sınıflandırmalarını ve gelir kesimlerini belirlemek için önemli bir parametre olarak görülmekteydi. Öte yandan, bu kelimenin fransızcadan geldiğini yukarıda da belirtmiştik. Bu kelime o zamanın Fransa'sında seçkin olana atıfta bulunurken, antik çağ yazarlarına da adeta ilham kaynağı olmuştur. Öte yandan, şunu da belirtmek isteriz ki klasik kelimesi her ne kadar fransızca kökenli bir kelime de olsa bazı kişilerce latince kökenli olduğu da düşünülmektedir. Bu şekilde düşünenleriniz varsa şayet haksız sayılmazsınız aslında. Çünkü, kelime aslında latince kökenli olup, anlam yoğunluğunu fransızca literatüründe kazanmıştır. Latinceden türeme şekline bakacak olursak eğer, kelime latincedeki klas kelimesinden türemiştir. Ve yine bu kelime de anlamı gereği seçkin olana atıfta bulunmaktadır. Gördünüz mü? Köken ne olursa olsun klasik mimari akımı altında klasik kelimesi yine seçkin olana referans vermektedir. Ufak çaplı bir araştırma yaptığınız zaman klasik kelimesinin tam ve net bir şekilde anlam karşılığının bulunmadığını eminiz ki farketmişsinizdir. Anlayamadığımız bir şekilde, internet üzerinde kelime anlamı olarak klasik, sadece kısa kısa sözlük anlamları olarak yazılmıştır. Bu blog yazımızı sizlerle paylaşma sebebimiz de tam olarak budur. Çünkü bu tür sözlük tanımları klasik mimari gibi derin bir konu için son derece yüzeysel kalmaktadır. Özetle, hap bilgi olması açısından sizlere klasik mimariyi tanımlayacak olursak, klasik kavramı, üzerinden her ne kadar çok zaman geçse de değerini ve anlamını yitirmeyen, türünün tek örneği olan ve kökleşmiş bir anlayış biçimi diyebiliriz.
Şimdi isterseniz klasik kelimesinin anlamsal karşılıklarına kısaca bir göz atalım. Bu anlamsal karşılıklara ek olarak da klasik kelimesinin sözlük anlamlarına bakmalıyız ki kelimeyi özümseyebilelim. Şimdi gelelim 'klasik' kelimesinin anlamına :) Klasik kelimesinin aslında kökeni fransızcaya dayanmaktadır. Bu kelime 'classique' kelimesinden türemiş olan bir kavramdır ve Fransa için ciddi bir önem teşkil etmektedir. Bunun sebebi ise, bu kelimenin aslında fransızların gelir sınıflarından tutun da sanat anlayışlarına kadar her türlü unsura hitap etmesidir. Örnek olması açısından ve daha rahat bir şekilde anlayabilmemiz açısından klasik mimari akımları, 17. yüzyıl Fransa'sında seçkin sanatı, kültür ve sanat alanlarını, beğeni sınıflandırmalarını ve gelir kesimlerini belirlemek için önemli bir parametre olarak görülmekteydi. Öte yandan, bu kelimenin fransızcadan geldiğini yukarıda da belirtmiştik. Bu kelime o zamanın Fransa'sında seçkin olana atıfta bulunurken, antik çağ yazarlarına da adeta ilham kaynağı olmuştur. Öte yandan, şunu da belirtmek isteriz ki klasik kelimesi her ne kadar fransızca kökenli bir kelime de olsa bazı kişilerce latince kökenli olduğu da düşünülmektedir. Bu şekilde düşünenleriniz varsa şayet haksız sayılmazsınız aslında. Çünkü, kelime aslında latince kökenli olup, anlam yoğunluğunu fransızca literatüründe kazanmıştır. Latinceden türeme şekline bakacak olursak eğer, kelime latincedeki klas kelimesinden türemiştir. Ve yine bu kelime de anlamı gereği seçkin olana atıfta bulunmaktadır. Gördünüz mü? Köken ne olursa olsun klasik mimari akımı altında klasik kelimesi yine seçkin olana referans vermektedir. Ufak çaplı bir araştırma yaptığınız zaman klasik kelimesinin tam ve net bir şekilde anlam karşılığının bulunmadığını eminiz ki farketmişsinizdir. Anlayamadığımız bir şekilde, internet üzerinde kelime anlamı olarak klasik, sadece kısa kısa sözlük anlamları olarak yazılmıştır. Bu blog yazımızı sizlerle paylaşma sebebimiz de tam olarak budur. Çünkü bu tür sözlük tanımları klasik mimari gibi derin bir konu için son derece yüzeysel kalmaktadır. Özetle, hap bilgi olması açısından sizlere klasik mimariyi tanımlayacak olursak, klasik kavramı, üzerinden her ne kadar çok zaman geçse de değerini ve anlamını yitirmeyen, türünün tek örneği olan ve kökleşmiş bir anlayış biçimi diyebiliriz.